Λειτουργική Προπόνηση (What is Fitness?)

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

H λειτουργία είναι βασικά, σκοπός. Η λειτουργική προπόνηση μπορεί να περιγραφεί ως σκόπιμη προπόνηση. Λειτουργική εκπαίδευση είναι πιο ακριβές ως αθλητική γενική εκπαίδευση. Δραστηριότητες όπως το σπριντ, τα άλματα και οι πλάγιες κινήσεις είναι γενικά προσόντα που εφαρμόζονται σε πολλά αθλήματα.

Τα περισσότερα αθλήματα εκτελούνται σε πεδία ή γήπεδα. Η σταθερότητα παρέχεται από τον αθλητή, όχι από κάποια εξωτερική δύναμη. Η λογικη μας λέει πάλι ότι τα συστήματα κατάρτισης που βασίζονται στην εκγύμναση με μηχανές, δεν είναι εξ ορισμού λειτουργικές επειδή το φορτίο σταθεροποιήτε από το μηχάνημα κ όχι από τον αθλητή.

Παρά το γεγονός ότι η προπόνηση με μηχανήματα μπορεί να οδηγήσει σε λιγότερους τραυματισμούς, η έλλειψης ιδιοδεκτικών εισροών (εσωτερικά αισθητήρια ανατροφοδότηση σχετικά με τη θέση και την κίνηση) και η έλλειψη σταθεροποίησης αυξάνουν τις πυθανότητες των τραυματισμών κατά τη διάρκεια του αγώνα.

Ενα άλλο ερώτημα που τίθεται είναι, ποσες  αθλητικες δεξιότητες εκτελούνται από μια άρθρωση που ενεργεί σε απομόνωση; και πάλι η απάντηση είναι μηδέν. Η Λειτουργική προπόνηση επικεντρώνετε στις πολυαρθρικές κινήσεις όσο το δυνατόν περισσότερο. Πολυαρθρικές κινήσεις που ενσωματώνουν μυϊκές ομάδες σε μοτίβο κινήσεων είναι πολύ λειτουργικές.

Οι περισσότεροι προπονητές θα συμφωνούσαν ότι η λειτουργική προπόνηση χαρακτηρίζεται καλύτερα από ασκήσεις που γίνονται με τα πόδια σε επαφή με το έδαφος και χωρίς τη βοήθεια μηχανημάτων. Υπάρχει πάντα η εξαίρεση στον κανόνα. Αυτό που είναι υψίστης σημασίας είναι ότι η λειτουργική εκπαίδευση είναι η προπόνηση με σκοπό και νόημα.

Στην πιο απλή μορφή της, η λειτουργική εκπαίδευση διδάσκει τους αθλητές πώς να χειρίζονται το βάρος του σώματός τους. Ο προπονητής χρησιμοποιεί το βάρος του σώματος ως αντίσταση και προσπαθεί να χρησιμοποιήσει τις θέσεις που έχουν νόημα για τον αθλητή. Η Λειτουργική εκπαίδευση ενσωματώνει εκ προθέσεως τα στοιχεία της ισορροπίας και της ιδιοδεκτικότητας (επίγνωση της θέσης του σώματος) στην προπόνηση. Τα  λειτουργικά προγράμματα πρέπει να εισαγάγουν ελεγχόμενες ποσότητες αστάθειας, έτσι ώστε ο αθλητής να πρέπει να αντιδράσει με σκοπό για να ανακτήσει τη δική τους σταθερότητα

Η λειτουργική προπόνηση χαρακτηρίζεται από ενέργειες όπως καθίσματα και προβολές ή ωθήσεις και τραβήγματα. Η Λειτουργική κατάρτιση περιγράφεται καλύτερα ως μία συνέχεια ασκήσεων που διδάσκονται οι αθλητές για να χειριστούν το βάρος του σώματός τους σε όλα τα επίπεδα της κίνησης. Με άλλα λόγια υπάρχει έμφαση στις κινήσεις και όχι στους μυς. Δεν υπάρχει καμία έμφαση στην εξέλιξη δύναμης σε μια συγκεκριμένη κίνηση, αντί αυτού, δίνεται έμφαση στην επίτευξη ισορροπίας π.χ. μεταξύ μετωπικού (τετρακέφαλοι) και οπίσθιου (μηριαίοι δικέφαλοι/γλουτιαίοι) επιπέδου.

Η εξέλιξη της Λειτουργικής Προπόνησης

Κατά τα τελευταία 10 χρόνια, έχει υπάρξει μια στροφή προς την ανάδειξη της λειτουργικής προπόνησης. Τα πρώτα βήματα έγιναν από φυσιοθεραπευτές, και η λειτουργική προπόνηση υιοθετήθηκε από τους προπονητές και τους προσωπικούς γυμναστές. Αν και η λειτουργική προπόνηση άρχισε να κερδίζει έδαφος μεταξύ των εκπαιδευτών και των αθλητών, η επανάσταση ξεκίνησε από ένα μικρό γυμναστήριο στο Σάντα Κρουζ, το 1995 το οποία ανήκε σε ένα πρώην ενοργανίστα τον Greg Glassman. Σε αυτό το μικρό γκαράζ γυμναστήριο μια ιδέα και μια μεθοδολογία εξελίχθηκε (με βάση την λειτουργική προπόνηση), που στο τέλος ονομάστηκε Crossfit. Το 2001, ο Glassman εγκαινίασε την ιστοσελίδα του, crossfit.com, προκειμένου να εξαπλωθεί η λέξη για το πρόγραμμά του, και τώρα όταν κάνετε μία αναζήτηση στο Διαδίκτυο, υπάρχουν πολλές τοποθεσίες σε διάφορες πόλεις σε όλο τον κόσμο.

Σύμφωνα με τον Glassman η συνταγή του προγράμματος είναι «λειτουργικές ασκήσεις συνεχείς, ποικίλες, υψηλής έντασης. Οι Λειτουργικές κινήσεις είναι οικουμενικά μοτίβα η πρότυπα μηχανικής επιστράτευσης των μυών. Εκτελούνται σε ένα κύμα συρρίκνωσης από τον πυρήνα προς τα άκρα και είναι σύνθετες κινήσεις, δηλαδή είναι πολυαρθρικές. Είναι φυσικές, αποτελεσματικές και αποδοτικές κινήσεις του σώματος και των εξωτερικών αντικειμένων που δρουν επάνω τους. Αλλά καμία πτυχή των λειτουργικών κινήσεων δεν είναι πιο σημαντική από την ικανότητά τους στον να μεταφέρουν μεγάλα φορτία σε μεγάλες αποστάσεις, και να το κάνουνε γρήγορα. Συλλογικά, αυτά τα τρία χαρακτηριστικά (φορτίο, απόσταση και ταχύτητα) πληρούν τις προϋποθέσεις μοναδικά για την παραγωγή υψηλής ισχύος κατά την εκτέλεση λειτουργικών ασκήσεων. Η ένταση ορίζεται ακριβώς όπως η δύναμη, και η ένταση είναι η ανεξάρτητη μεταβλητή πιο συχνά συνδεόμενη με τη μεγιστοποίηση της ευνοϊκής προσαρμογής κατά την άσκηση ή την προπόνηση. Αναγνωρίζοντας ότι το εύρος και το βάθος του ερεθίσματος ενός προγράμματος θα καθορίσει το εύρος και το βάθος της προσαρμογής που εξάγει, η συνταγή  για λειτουργικότητα και ένταση είναι συνεχώς ποικίλη. Οι υποστηρικτές αυτής της μεθόδου πιστεύουν οτι οι "ποικίλες" λειτουργικές δοκιμασίες είναι σε αντίθεση με σταθερά, προβλέψιμα και επαναλαμβανόμενα προπονητικά προγράμματα.

Η έννοια της φυσικής κατάστασης

Είναι σύνηθες στο άκουσμα της φράσης «αυτός έχει πολύ καλή φυσικής κατάσταση» να έρχεται στο μυαλό μας μιας εικόνας ενός τριαθλητή ή μαραθωνοδρόμου. Η αλήθεια όμως είναι πολύ διαφορετική από αυτό το στερεοτυπικό μοντέλο. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης έχουν περάσει στο ευρύ κοινό ότι όποιοι αθλητές έχουν ανεπτυγμένη καρδιοαναπνευστική αντοχή έχουν αγγίξει την επιτομή της φυσικής κατάστασης.

Εάν και το παραπάνω επιχείρημα έχει μια δόση αλήθειας θα μπορούσε να χαρακτηριστεί μονοδιάστατο εφόσον είναι ευρέως αποδεκτό από την επιστημονική κοινότητα ότι η έννοια της φυσικής κατάστασης εμπεριέχει πολυάριθμες παραμέτρους.

Μετά από μεγάλη έρευνα, μελέτη, συζήτηση και πειραματισμό το Crossfit προσφέρει το πρόγραμμα του με βάση τις 10 Γενικές Φυσικές Δεξιότητες όπως αναγνωρίζονται ευρέως από τους εργοφυσιολόγους.  Αυτά καλύπτουν κάθε τομέα της αθλητικής δραστηριότητας και τις τρείς οδούς ενέργειας phosphagen (αναερόβια αγαλακτική - μεγάλης ισχύος δραστηριότητα λιγότερο από 10 δευτερόλεπτα), glycolitic (αναερόβια γαλακτική - μέτρια ισχύος δραστηριότητα - 10- 30 δευτερόλεπτα) και το αερόβιο (χαμηλής ισχύος δραστηριότητα- μεγάλη σε διάρκεια - από 1.30 λεπτό και πάνω).

Αυτές είναι :

1.Δύναμη (Strength)

Η ικανότητα να κινήσει ο αθλητής μεγάλο βάρος, να υπερνικήσει μεγάλη αντίσταση

2.Ισχύς (Power)

«Εκρηκτικότητα», η ικανότητα του αθλητή να ασκήσει μέγιστη τελική δύναμη σε ελάχιστο χρόνο

3.Ταχύτητα (Speed)

Η ικανότητα ελαχιστοποίησης του χρόνου εκτέλεσης «κύκλου» κινήσεων

4.Καρδιοαναπνευστική αντοχή (Cardiovascular Endurance)

Η ικανότητα του σώματος να καταναλώνει και να επεξεργάζεται το οξυγόνο

5.Σθένος (Stamina)

Η ικανότητα του σώματος να αποθηκεύει, να παράγει, και να διαχέει ενέργεια αποτελεσματικά

6.Ευκαμψία (Agility)

Η ικανότητα του αθλητή να ελαχιστοποιεί τον χρόνο μετάβασης από μια «γραμμή κίνησης», σε άλλη

7.Ευλυγισία (Flexibility)

Η ικανότητα του αθλητή να έχει μέγιστο βεληνεκές κίνησης στις αρθρώσεις του

8.Συντονισμός (Coordination)

Η ικανότητα του αθλητή να «συντονίσει» πολλαπλές διακριτές σωματικές κινήσεις σε μια αρμονική κίνηση

9.Ισορροπία (Balance)

Η ικανότητα του αθλητή να ελέγξει αποτελεσματικά το κέντρο βάρους του σώματος του

10.Ακρίβεια (Accuracy)

Η ικανότητα του αθλητή να ασκεί έλεγχο στην κατεύθυνση κίνησης, καθώς και στην ταχύτητα και ένταση κίνησης